Kombucha - prosty napój, znany od wieków
Trzeba przyznać, że kombucha to napój z tradycją, bo pierwsze wzmianki na jej temat pojawiły się już około 220 r. p.n.e. w Chinach. To właśnie tam nazywa się ją „eliksirem nieśmiertelności”, jednak popularność zdobyła również w innych azjatyckich krajach, na przykład w Japonii i Korei. Obecnie podbija Europę – jest łatwo dostępna w sklepach i restauracjach.
Kombucha jest wynikiem fermentacji alkoholowej i octowej. Bakterie i drożdże pochodzące z grzyba SCOBY metabolizują cukry w herbacie, przekształcając je w różne związki, między innymi kwas octowy, glukonowy, mlekowy oraz dwutlenek węgla. W efekcie powstaje gazowany napój o słodko-kwaśnym smaku, który świetnie gasi pragnienie, zwłaszcza latem.
O innych napojach, które nawadniają lepiej niż woda, przeczytasz TUTAJ.
Jakie są właściwości kombuchy i dla kogo jest szczególnie polecana?
Jak dowodzą badania [1], dzięki herbacie oraz procesowi fermentacji, kombucha jest bogata w polifenole (w zależności od wykorzystanego rodzaju herbaty), kwasy organiczne, aminokwasy, witaminy z grupy B, minerały, azoty i enzymy hydrolityczne (katalizujące trawienie). Wszystkie te wartości wykazują działanie przeciwutleniające, przeciwzapalne, przeciwnowotworowe i przeciwdrobnoustrojowe.
Badania dowodzą, że kombucha może wspierać oczyszczanie wątroby oraz dobrze oddziałuje na jelita, sprzyjając rozwojowi pożytecznych mikroorganizmów. Oprócz tego badacze doszli do wniosku, że napój ten ma szansę zwiększyć witalność organizmu, zmniejszać stany zapalne skóry i stawów, niwelować zmarszczki i trądzik oraz wspomagać proces utraty wagi [2]. Pij ją więc jak najczęściej, jeśli chcesz wygładzić cerę i zrzucić zbędne kilogramy.
Wróćmy jeszcze do właściwości przeciwutleniających. Kombucha jest świetnym źródłem flawonoidów, które mogą neutralizować wolne rodniki w organizmie, a także działają przeciwzapalnie i uszczelniają naczynia krwionośne. To nie wszystko - polifenole stanowią skuteczną broń przeciwko stresowi oksydacyjnemu, który pojawia się, gdy w organizmie zostaje zaburzona równowaga pomiędzy ilością szkodliwych wolnych rodników a utleniaczy i przeciwutleniaczy. Stres oksydacyjny może doprowadzić do uszkodzenia komórek i różnych chorób: nowotworów, miażdżycy, udaru mózgu, choroby Parkinsona i Alzheimera [4].
Kombucha, bogata w przeciwutleniacze, jest więc wskazana dla osób, które są szczególnie narażone na ten rodzaj stresu. Wypróbuj ją koniecznie, jeśli:
- palisz papierosy,
- spożywasz dużo przetworzonej żywności i alkoholu,
- mieszkasz w miejscach, gdzie powietrze jest zanieczyszczone,
- żyjesz w przewlekłym stresie,
- pracujesz fizycznie lub bardzo ciężko trenujesz (tak, kombucha to świetny wybór dla sportowców).
Kto nie powinien spożywać kombuchy?
Osoby z wrzodami żołądka oraz refluksem żołądkowo-jelitowym - głównie ze względu na to, że kombucha może obniżać pH żołądka, co prowadzi do wystąpienia nadwrażliwości u osób cierpiących na te schorzenia [3]. Kombuchy nie powinny także pić kobiety w ciąży ani dzieci. Dlaczego? Wyjaśniamy poniżej.
Co wpływa na właściwości zdrowotne kombuchy?
Wiele zależy od rodzaju herbaty. Najkorzystniejsza dla ludzkiego zdrowia będzie jej zielona odmiana, dzięki której poziom polifenoli wzrasta podczas fermentacji o wiele mocniej niż w przypadku wykorzystania czarnej herbaty. Aby kombucha wygenerowała jak najwięcej cennych wartości, należy również prawidłowo przeprowadzić proces fermentacji, o czym przeczytasz poniżej.
Co z zawartością cukru? Kombucha jest przecież napojem, który w początkowej fazie trzeba mocno dosłodzić białym lub brązowym cukrem. Nie ma się jednak czego obawiać, bo jego zawartość zmniejsza się w czasie fermentacji - drożdże wykorzystują cukier w sposób beztlenowy do produkcji etanolu.
Przeczytaj też: "Herbata – który napar jest najlepszy dla sportowców?".
Czy kombucha zawiera alkohol i ile powinno się jej spożywać?
Tak, a jego zawartość wzrasta wraz z procesem fermentacji, osiągając swoje maksimum w siódmym dniu tego procesu. Wówczas kombucha, w zależności od rodzaju herbaty, może mieć od 0,5 do nawet 3,0-3,5% alkoholu [5]. W przypadku kupowania gotowej kombuchy producent określi stężenie alkoholu na butelce. Przygotowując napój w warunkach domowych, należy traktować go jak piwo - a więc po spożyciu nie prowadzimy samochodu. Kombuchy nie powinny także pić kobiety w ciąży.
Według przeprowadzonych badań zalecana dzienna dawka spożycia kombuchy to 120 ml, nie należy za to przekraczać 500 ml [6]. Taka ilość zagwarantuje wyłącznie korzyści zdrowotne!
Jak przygotować kombuchę w domu?
Przepis nie jest skomplikowany. Najpierw musisz zaopatrzyć się w grzybek SCOBY (skrót od Symbiotic Culture of Bacteria and Yeast), który kupisz za pośrednictwem Internetu lub w sklepach ze zdrową żywnością. Oprócz tego będziesz potrzebować wody, herbaty (może być zielona, czarna, czerwona, a nawet jaśminowa) oraz białego lub brązowego cukru (wszelkie inne „słodzidła” w tym przypadku się nie sprawdzą). Jak postępować?
Oto kilka prostych kroków do przygotowania 1 litra napoju:
1. Zaparz herbatę - na litr wody potrzebujesz około 6-9 gram liści. Pamiętaj, aby kombuchę fermentować wyłącznie w szklanych naczyniach, najlepiej w słoiku.
2. Dodaj cukier - ok. 80 gram. Wymieszaj.
3. Wystudź napar do temperatury pokojowej.
4. Dodaj grzybek wraz z wodą, w której był umieszczony.
5. Słoik przykryj gazą i zabezpiecz ją gumką recepturką. Trzymaj go w zacienionym miejscu, w temperaturze pokojowej.
6. Proces fermentacji trwa od 7 do maksymalnie 14 dni. Jeśli smak napoju Ci odpowiada, przelej kombuchę do szklanej butelki i trzymaj w lodówce. Spożyj ją jak najszybciej.
Grzybek jest cały czas aktywny - możesz więc od razu wstawić kolejną porcję kombuchy. Jeśli lubisz eksperymentować, najprostsze sposoby na modyfikowanie smaku tego napoju to:
- użycie innego rodzaju herbaty,
- zmiana długości procesu fermentacji,
- rozcieńczenie wodą.
Do gotowej kombuchy warto też dodać owoce (np. plasterki cytryny i pomarańcze albo trochę jagód czy śliwek). Dla większego orzeźwienia najlepiej podawać ją z kostkami lodu.
Na zdrowie!
………..
Źródła:
[1] [5] Jakubczyk K, Kałduńska J, Kochman J, Janda K. Chemical Profile and Antioxidant Activity of the Kombucha Beverage Derived from White, Green, Black and Red Tea. Antioxidants (Basel). 2020 May 22;9(5):447. doi: 10.3390/antiox9050447. PMID: 32455926; PMCID: PMC7278673.
[2] [3] Kitwetcharoen, H.; Phung, L.T.; Klanrit, P.; Thanonkeo, S.; Tippayawat, P.; Yamada, M.; Thanonkeo, P. Kombucha Healthy Drink—Recent Advances in Production, Chemical Composition and Health Benefits. Fermentation 2023, 9, 48. https://doi.org/10.3390/fermentation9010048.
[4] Aktywność fizyczna a stres oksydacyjny, źródło: https://ncez.pzh.gov.pl/aktywnosc-fizyczna/aktywnosc-fizyczna-a-stres-oksydacyjny/, dostęp online: 28.06.2023.
[6] Unexplained Severe Illness Possibly Associated with Consumption of Kombucha Tea, https://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/00039742.htm, dostęp online 10.07.2023.
