Sztuki, sporty i systemy walki. Czym się różnią?
W mowie codziennej “sztuki walki”, “sporty walki” oraz “systemy walki” to pojęcia, których często używa się zamiennie. W rzeczywistości tworzą jednak podstawową klasyfikację dyscyplin walki ze względu na sposób i cel ich uprawiania. Na czym ona polega?
- Sztuki walki koncentrują się przede wszystkim na rozwoju psychofizycznym swoich adeptów. Ważniejsze od pokonywania przeciwników jest tu opanowanie własnego ciała i emocji oraz odnalezienie duchowej równowagi.
- Sporty walki, jak sama nazwa wskazuje, kładą nacisk na element rywalizacji sportowej. Treningi skupiają się tutaj na pokonywaniu przeciwników podczas sformalizowanych pojedynków i turniejów.
- Systemy walki mają na celu szybką i skuteczną eliminację przeciwników w warunkach realnego konfliktu. Najczęściej wywodzą się z metod i technik walki wręcz, stosowanych przez współczesne armie. Z ich cywilnymi wersjami można spotkać się podczas wszelkiego rodzaju kursów samoobrony.
Trening sztuk walki - co nas czeka?
Ruchy i techniki typowe dla konkretnych sztuk walki dają nam pewne pojęcie na temat tego, z czym możemy spotkać się podczas treningów. Krótka obserwacja pozwoli zainteresować się dyscypliną, która spodoba Ci się najbardziej.
- Uderzenia i kopnięcia - np. boks, kick-boxing, karate, taekwondo, muay thai.
- Chwyty, dźwignie i rzuty - np. aikido, judo, sambo, brazylijskie jiu-jitsu.
- Techniki mieszane - ju-jitsu, MMA, shoot boxing, krav-maga itp.
- Walka bronią - kendo, szermierka, ale także krav-maga i inne systemy walki.
Warto także zwrócić uwagę na poziom kontaktowości, wynikający z reguł danej dyscypliny oraz zasad bezpieczeństwa praktykowanych przez daną szkołę w czasie treningów.
- Light contact: uczestnicy stosują ochraniacze, uderzeń nie wyprowadza się z pełną siłą. Ataki na pewne części ciała są zakazane. Stosowanie brutalnych lub niebezpiecznych technik jest karane.
- Semi / medium contact: uczestnicy używają mniejszej liczby ochraniaczy. Ciosów nie wyprowadza się z pełną siłą - premiowana jest szybkość i technika. Dopuszczalne są np. ataki na głowę przeciwnika.
- Full contact: uczestnicy używają wyłącznie niezbędnych ochraniaczy lub nie używają ich wcale. Dopuszczalne jest zadawanie ciosów z pełną siłą. Ograniczeń jest niewiele, dotyczą głównie technik sprzecznych z fair play lub grożących poważnymi kontuzjami.
Metody prowadzenia zajęć oraz poziomy kontaktowości mogą różnić się między konkretnymi dyscyplinami oraz szkołami sztuk walki. Brutalność treningów nie sprzyja początkującym - dlatego warto rozpocząć przygodę z wybraną dyscypliną od zajęć w bardziej ograniczonej formule kontaktu.
Sztuki walki: coś dla ciała
Ogólnie rzecz ujmując, trening sztuk walki polega na ćwiczeniach siłowo-wytrzymałościowych o dużej intensywności. Angażuje przy tym wiele grup mięśniowych, co przekłada się na szybki rozwój ogólnej sprawności fizycznej człowieka. Jakie korzyści dla ciała płyną z uprawiania sztuk walki?
- Lepsza kondycja: treningi sztuk walki zwiększają wydolność krążeniowo-oddechową. Dzięki temu nie tylko męczysz się wolniej, ale poszczególne organy Twojego ciała pracują bardziej efektywnie.
- Mniej zbędnych kilogramów: w ciągu jednej godziny treningu sztuk walki możesz spalić od ok. 450 do nawet ponad 1000 kalorii - zależy to od intensywności zajęć oraz masy ciała uczestnika. Treningi sztuk walki wpływają także na przyspieszenie metabolizmu i szybsze spalanie tkanki tłuszczowej.
- Więcej siły: dzięki sztukom walki rozwiniesz też swoją tkankę mięśniową. Nie chodzi tu jednak o budowę imponującej masy, a o uzyskanie maksimum siły w stosunku do wagi ciała. Pod tym względem sztuki walki mają najwięcej wspólnego z treningiem funkcjonalnym.
- Większa elastyczność: stretching to nieodłączny element każdego treningu sztuk walki. Zwiększona elastyczność mięśni i ścięgien zapewni Ci większy zakres ruchów oraz zmniejszy podatność na kontuzje.
- Zdrowa sylwetka: sztuki walki rozwijają mięśnie posturalne, odpowiadające za prawidłową postawę naszego ciała. Dzięki temu nie tylko będziesz wyglądać lepiej, ale unikniesz dolegliwości kręgosłupa i stawów, wynikających z siedzącego trybu życia.
- Serce jak dzwon: podczas treningów sztuk walki wykonuje się elementy treningu interwałowego o wysokiej intensywności (HIIT). Tego typu aktywność obniża ciśnienie krwi, a więc pomaga zachować zdrowe serce i układ krążenia.
- Dobre nawyki: osoby uprawiające sztuki walki często podejmują dodatkowe wysiłki, by osiągnąć kolejne poziomy zaawansowania w swoich dyscyplinach. Codzienna aktywność, zdrowa dieta i odpowiednia ilość odpoczynku przydają się każdemu.
Sztuki walki: coś dla ducha
Sztuki walki zawdzięczają dużą część swej popularności osobom, które poszukują w nich interesujących dróg rozwoju duchowego. Dla wielu to nie tylko trening - to także praca nad charakterem i ciągłe samodoskonalenie. Na co się to przekłada?
- Mniej stresu: wschodnie sztuki walki często wiążą się z ćwiczeniami oddechowymi i praktykami medytacyjnymi. Redukują one codzienny stres, pomagają się zrelaksować, a ponadto pozwalają uzyskać wyższy poziom skupienia w codziennych aktywnościach.
- Więcej równowagi: jedną z fundamentalnych wartości sztuk walki jest świadomość i opanowanie własnych odczuć. Trening buduje poczucie własnej wartości, wzmacnia pewność siebie, a także uczy kontrolować agresję i inne negatywne emocje.
- Odporność psychiczna: sztuki walki rozwijają umiejętności radzenia sobie ze strachem, pokonywania przeciwności i podnoszenia się z porażek. Siła charakteru to wartość, która sprawdzi się w każdej życiowej sytuacji.
- Dyscyplina i szacunek: zgłębiając tajniki sztuk walki uczysz się też szacunku do siebie i drugiego człowieka. Poznajesz zasady, które pozwalają być lepszym człowiekiem w codziennym życiu.
- Poczucie sensu: filozoficzna podbudowa sztuk walki stawia przed adeptami cele do osiągnięcia oraz rozwija metody, które pozwalają się do nich zbliżyć. To sprawia, że poprawiają samoocenę oraz sprzyjają rozwojowi osobistemu.
Czy sztuki walki są bezpieczne?
Bohaterowie filmów akcji poruszają się niczym akrobaci, zadają zabójcze kombinacje ciosów i dzielnie znoszą uderzenia, które powinny skutkować co najmniej ciężkim nokautem. Kultura popularna wykreowała wizerunek sztuk walki jako dyscyplin niezwykle widowiskowych, ale także niebezpiecznych dla zdrowia i życia.
Inny popularny mit dotyczący sztuk walki polega na tym, że wielu ludzi myli treningi wykonywane pod okiem profesjonalnych trenerów, w bezpiecznych warunkach, z walką na ulicy - gdzie nie ma żadnych zasad, a napastnik nie chce zdobyć punktu, tylko skrzywdzić swoją ofiarę.
Rzeczywistość wygląda inaczej. Ryzyko kontuzji w sztukach walki nie różni się znacząco od tego, które towarzyszy popularnym sportom kontaktowym, jak np. piłka nożna czy koszykówka. Różnica dotyczy rodzaju uszkodzeń ciała, na jakie narażamy się podczas uprawiania sportu. Pomimo tego, że w sztukach walki chodzi o to, by “uszkodzić” przeciwnika, powierzchowne zadrapania, sińce lub lekkie stłuczenia to najczęstsze skutki uboczne treningów i sparingów.
Podstawowe zasady zapobiegania kontuzjom w sztukach walki są podobne do tych, które obowiązują w każdym innym sporcie. Rozgrzewka i rozciąganie, dbałość o prawidłową technikę oraz przestrzeganie reguł bezpieczeństwa w trakcie ćwiczeń minimalizują prawdopodobieństwo urazów.
Jeśli jednak obawiasz się, że Twoja przygoda ze sztukami walki może się źle skończyć - możesz wybrać mniej kontaktowe dyscypliny (np. tai chi, capoeira) lub szkoły, które kładą większy nacisk na pracę z własnym ciałem niż walkę z przeciwnikiem.
...........
Źródła:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1724769/
https://www.mayoclinicproceedings.org/article/S0025-6196(18)30405-1/fulltext
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17710181/
https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/1557988319832121
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2018.00080/full
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/j.1756-5391.2010.01107.x
