Dla tych, co pierwszy raz…
Wielu producentów, rozmaite typy i modele obuwia wspinaczkowego dostępne na rynku oraz zalew informacji podkreślających zalety i wady różnorodnych rozwiązań… To wszystko sprawia, że pierwsze podejście do zakupu butów wspinaczkowych może okazać się nie lada wyzwaniem dla osoby początkującej. Wystarczy jednak, że zwrócisz uwagę na kilka podstawowych parametrów, aby pierwsze buty do wspinaczki okazały się dokładnie tym, czego potrzebujesz.
5 cech, na które warto zwrócić uwagę przy wyborze butów wspinaczkowych
- Kształt
Gdy przyjrzysz się butom do wspinaczki, szybko zauważysz, że linia palce-pięta nie jest prosta. Widoczne jest charakterystyczne wygięcie w kierunku dużego palucha stopy. To samo widać w profilu podeszwy - palce stopy są wyraźnie ściągnięte ku spodowi a pięta mocno zaakcentowana. Buty do wspinaczki projektuje się z pewnym stopniem asymetrii, wymuszającym specyficzne ułożenie stopy użytkownika. Najbardziej agresywnym profilowaniem cechują się buty dla wyczynowców.
Problem w tym, że początkujący wspinacz nie tylko nie będzie wiedział, jak skorzystać z takiej geometrii obuwia, ale po prostu nie wytrzyma zbyt długo w butach dla profesjonalisty. Można zatem powiedzieć, że pierwsze buty do wspinaczki powinny jak najbardziej przypominać obuwie, w jakim chodzisz na co dzień. Najlepszym wyborem będą modele o niskim stopniu asymetrii, które zapewnią dość naturalne ułożenie stopy i największy poziom komfortu.
- Rozmiar
Przymierzając buty do wspinaczki, warto pamiętać, że po włosku mówi się na nie le scarpette. Dlaczego? Po pierwsze, chodzi tu o „buciki”, a więc małe, ciasno dopasowane obuwie. Po drugie, buty do wspinaczki nosi się bez skarpetek - i w taki sposób należy je przymierzać. Pamiętaj też o przycięciu paznokci u stóp!
Długość buta jest ściśle powiązana z jego stopniem asymetrii. Agresywnie profilowane modele wymuszają podgięcie palców stóp. Istnieją trzy sposoby ich dopasowania:
- komfortowy = długość stopy +5 do +10 mm
- przylegający = długość stopy +/-5 mm
- wyczynowy = długość stopy -5 do -10 mm.
Najlepszym wyborem dla początkującego wspinacza będzie but nieco luźniejszy, ale bardziej komfortowy. Pamiętaj jednak, że długość stopy to nie tylko jeden wymiar - istotna jest także jej szerokość oraz wysokość w podbiciu. Dobrze dobrany pierwszy but wspinaczkowy powinien obejmować stopę podobnie jak skarpetka - ciasno, ale bez nieprzyjemnego ucisku oraz ocierania kostki i ścięgna Achillesa. Dlatego nie należy zbyt mocno sugerować się numerem buta. Faktyczne rozmiary obuwia mogą różnić się między producentami i modelami, a dobrze dobrany but do wspinaczki to ten, który będzie najlepiej trzymał się Twojej stopy.
3. Materiały
W produkcji butów do wspinaczki stosuje się skórę naturalną oraz materiały syntetyczne. Na rynku możesz spotkać obuwie wykonane w całości z danego materiału lub np. połączenia skórzanej albo zamszowej warstwy zewnętrznej z syntetyczną wyściółką. Rodzaj materiału, z którego wykonano but do wspinaczki, ma wpływ na jego praktyczne dopasowanie do stopy.
Obuwie ze skóry naturalnej pracuje i zmienia swój rozmiar, adaptując się dokładnie do wymiarów i ruchu ludzkiego ciała. Niestety, po pewnym czasie rozbija się i gubi swoją pierwotną geometrię. But syntetyczny jest sztywniejszy - utrzymuje zadany rozmiar i profil bez względu na okoliczności, ale nie zgrywa się tak dobrze z mechaniką stopy swojego właściciela.
Obuwie skórzane wymaga od swojego użytkownika większej precyzji ruchów podczas wspinaczki oraz większej dbałości o czystość. Skóra naturalna jest bardziej podatna na uszkodzenia mechaniczne oraz wymaga więcej uwagi podczas czyszczenia i konserwacji. Buty syntetyczne są w stanie znieść więcej. Są także zdecydowanie łatwiejsze do utrzymania w czystości. Dlatego w większości przypadków będą lepszym wyborem dla początkującego wspinacza.
4. Sznurować czy nie?
Dobrze dobrany but do wspinaczki powinien sam trzymać się stopy. Z tego względu wielu użytkowników nie przykłada szczególnej uwagi do tego, czy ich obuwie jest wsuwane (slip-on), zapinane na rzepy (velcro) czy wiązane na sznurówki. W praktyce różnica sprowadza się do tego, czy preferujemy jak najdokładniejsze dopasowanie do stopy, czy zależy nam na możliwości szybkiego zakładania i zdejmowania butów. Buty z zapięciem velcro to kompromis pomiędzy oboma aspektami - dlatego polecamy je początkującym wspinaczom.
5. Im droższe, tym lepsze?
Nie sprzęt, lecz technika czyni zawodnika. Na początku przygody ze wspinaczką tańsze modele butów oferują kilka istotnych przewag w stosunku do droższych typów obuwia dla bardziej zaawansowanych sportowców:
- Po pierwsze i najważniejsze - są bardziej komfortowe. Lepiej sprawdzają się w czasie dłuższych sesji treningowych, które służą opanowaniu podstaw techniki wspinaczkowej. Zbyt agresywnie profilowane buty powodują dyskomfort, który może zniechęcić do treningów.
- Po drugie - zwykle wykonane są z bardziej wytrzymałych materiałów. Wprawdzie grubsza i twardsza podeszwa oraz ogumowanie uchodzą za mniej „czułe”, ale wybaczają więcej błędów, jakie początkujący wspinacz z pewnością popełni. Tańsze buty wolniej się zużywają i są mniej podatne na uszkodzenia mechaniczne.
- Po trzecie - w miarę postępów i rozwoju umiejętności pozwolą zorientować się, jaki styl wspinaczki podoba się nam najbardziej i czego będziemy oczekiwać od kolejnej pary butów.
- Po czwarte - jeśli dojdziemy do wniosku, że wspinaczka to jednak nie to, co lubimy najbardziej, nie będzie się to wiązać z utopionymi kosztami.
Coś dla zaawansowanych wspinaczy
Zakup drugiej lub kolejnej pary butów do wspinaczki wynika zwykle z rozwoju techniki wspinacza oraz specyficznych potrzeb, jakie stawia przed nim specyfika konkretnych dróg i stylów wspinania. Wybierając zaawansowane modele obuwia wspinaczkowego, warto zwrócić uwagę na szczegóły, które mogą okazać się kluczowe dla specyficznych rodzajów aktywności i technik.
Skałki
Wspinaczka skałkowa stawia przed obuwiem szeroką gamę wyzwań związanych ze zróżnicowaniem terenu. Najbardziej zaawansowani zawodnicy dopasowują obuwie do specyficznych typów podłoża, po jakim przychodzi im się wspinać:
- W dziurkach, a więc małych otworach skalnych, które mieszczą tylko palce lub duży paluch stopy, najlepiej sprawdzą się buty o silnej asymetrii, dużym naprężeniu i zakrzywionym paluchu.
- Krawądki wymagają silnego podparcia na wewnętrznych lub zewnętrznych krawędziach butów oraz odpowiednio sztywnego środka podeszwy.
- W przypadku rys i szczelin istotna jest przyczepność bocznych części butów oraz ochrona, jaką zapewniają stopom przed otarciami.
- Na bardziej gładkich płytach liczy się elastyczność śródpodeszwy oraz odpowiednio duża lepkość i czułość zastosowanej w niej gumy.
Bouldering
O ile bouldering uprawiany na ściance lub moonboardzie wiąże się z poruszaniem się po większych stopniach, to trening na skałach uwzględnia najmniejsze z możliwych punktów podparcia. Dlatego krótkie i dynamiczne formy wspinaczki bez zabezpieczenia wymagają niezwykle precyzyjnego obuwia o dużej elastyczności.
W boulderingu najlepiej sprawdzają się buty o bardzo agresywnej geometrii, wspierające wszelkie techniki oparte na balansowaniu i przenoszeniu ciężaru ciała wspinacza. Ostro zakończony szpic, duża czułość, miękka guma o najwyższej lepkości oraz konstrukcja pięty pozwalająca na w miarę skuteczne haczenie to cechy, na które warto zwrócić uwagę. Niektórzy zawodnicy preferują dzieloną podeszwę, umożliwiającej maksymalną elastyczność i zginanie buta pod niemal dowolnym kątem, lecz kosztem stabilnego podparcia stopy.
Ścianka
Wraz z rozwojem umiejętności wspinacza rośnie poziom trudności dróg, które wybiera podczas treningów na ściankach. Wiąże się to przede wszystkim z coraz mniejszymi rozmiarami stopni, dlatego w miarę uzyskiwanych postępów warto wybierać buty o bardziej agresywnej geometrii i ostrzej zakończonych szpicach. Warto także zwrócić uwagę na ich ogumowanie, które chroni stopy przed niefortunnymi zahaczeniami i uderzeniami o większe stopnie.
Jeśli interesują Cię też buty do biegania, sprawdź 5 sposobów, by znaleźć swoją idealną parę.
.............
Źródła:
https://8a.pl/8academy/jak-dobrac-buty-wspinaczkowe/
https://8a.pl/8academy/jakie-buty-do-boulderingu-w-czym-pokonywac-zyciowe-problemy/
https://www.polarsport.pl/jak_dobrac_buty_wspinaczkowe
https://kurswspinaczkowy.pl/porady/jak-dobrac-buty-do-wspinaczki/
https://www.theclimbingguy.com/how-to-choose-climbing-shoes/
https://www.climbingshoereview.com/how-to-choose-climbing-shoes/
https://climb2change.pl/jakie-buty-wspinaczkowe-kupic-porady/
https://outdoorsmagic.com/article/how-to-choose-climbing-shoes/
